سیگار الکترونیک؛ پرخطر همچون سیگار معمولی یا بیخطر؟
سیگارهای الکترونیک که برای شبیهسازی سیگارهای سنتی بکار میروند، پدیدهای نوظهور در صنعت دخانیات هستند. تبلیغات شرکتهای تولید کننده این محصولات حاوی این پیام هستند که بدلیل دودزا نبودن سیگارهای الکترونیک، استعمال این محصولات بیضررند. با اینحال پژوهشهای جدید نشان میدهند که استعمال سیگارهای الکترونیک چندان بیخطر نیست و میتواند باعث آسیب به سیستم قلبی عروقی شود.
پژوهشی توسط محققان دانشگاه ویرجینیا در آمریکا ارائه شده که روی موشهای ماده آزمایشگاهی صورت گرفته. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض بخار نیکوتین حاصل از استعمال سیگارهای الکترونیک، میتواند باعث تصلب شرایین شود. محققان در این آزمایش نشان دادهاند که قرار گرفتن کوتاه مدت و یا بلند مدت در معرض بخار سیگار الکترونیک بسیار مضر است. به صورتی که تا حدود ۳۰ درصد از اتساع عروق را کاهش داده و تصلب شرایین را سرعت میبخشد. سایر پژوهشهای علمی بر روی انسانها نشان میدهند که مصرف دخانیات سالیانه حدود ۱۰۰ میلیون قربانی مستقیم و غیرمستقیم میگیرد.
در تصلب شرایین دیواره سرخرگها سخت شده و قطر داخلی آنها در اثر رسوب موادی چون چربی کاهش مییابد و گردش خون مختل میشود. نتیجه آن بروز بیماریهای قلبی عروقی از جمله ایست قلبی و سکته مغزی است. بیماریهای قلبی عروقی اولین عامل مرگ و میر در جهان هستند. براساس گزارش «سازمان جهانی بهداشت» سالانه حدود ۱۸ میلیون نفر در دنیا بخاطر این بیماریها جان میسپارند.
سیگارهای الکترونیک، اولین بار در سال ۲۰۰۴ روانه بازار شده و به سرعت در میان اقشار مختلف بخصوص سیگاریها محبوبیت یافتند. به علت دوزا نبودن این سیگارها، در بسیاری از کشورها استعمال آنها در مکانهای عمومی آزاد است. در تبلیغ سیگارهای الکترونیک گفته میشود که این سیگارها از لحاظ آسیب زنندگی نسبت به سیگارهای سنتی کمخطرتر هستند و میتوانند برای ترک دخانیات مورد استفاده قرار گیرند.
گرچه گفته میشود که عوارض استعمال سیگارهای الکترونیک از عوارض استعمال سیگارهای تنباکویی کمتر است. اما به دلیل جدید بودن این محصولات، هنوز نمیتوان به صورت قاطعانه در مورد کمخطر بودن آنها نظر داد چرا که بسیاری از مواد آسیبزننده موجود در سیگارهای سنتی، در ترکیبات تشکیل دهنده سیگارهای الکترونیک نیز موجود هستند.
شرکتهای دخانیات از ناآگاهی مردم در مورد مضرات مصرف دخانیات سود میبرند. تا اواسط قرن بیستم، کمپانیهای سیگار سنتی، برای فروش محصولات خود در تبلیغ سیگار به این مسئله اشاره داشتند که مصرف سیگار به هیج عنوان آسیبزننده نیست و حتی میتواند برای سلامت افراد سیگاری مفید باشد.
در سال ۱۹۵۴ اولین کمپین علیه مضرات سیگار به راه افتاد که در آن به این مساله اشاره شد که برخی از ترکیبات تنباکو میتواند باعث بروز سرطان در موشهای آزمایشگاهی شود. این کمپین سرآغازی بر فرآیند سیاستگذاریهای بهداشتی و درمانی علیه مصرف دخانیات در سراسر جهان بود.
حتی با وجود نتایج تحقیقاتی بسیاری که سالیانه در مورد مصرف انواع دخانیات و مرگ و میر ناشی از آنها منتشر میشود، همچنان باورهای نادرستی در مورد عدم ضررهای دخانیات وجود دارد.
مثال دیگری از باورهای نادرست درمورد دخانیات، باور عمومی بر کمضرر بودن استعمال قلیان است. بسیاری بر این باورند که استعمال قلیان به دلیل آنکه دود آن از یک سیستم آبی عبورمیکند کمضررتر از سیگار است. گرچه تحقیقات مختلف نشان دادهاند که مضرات قلیان بر سلامت استعمال کنندگان نه تنها از سیگار کمتر نیست، بلکه در مواردی شدیدتر از سیگار است.
ممنوعیت مصرف دخانیات، از جمله سیگار و قلیان، در مکانهای سربسته عمومی باعث شده تا میزان مصرف آنها در بسیاری از کشورها کاهش چشمگیری داشته باشد.
همچنین بسیاری از کشورهای غربی در تلاشند تا مصرف سیگارهای الکترونیک را در مکانهای عمومی با قوانین دشوارتر و حتی ممنوعیت مواجه کنند. تا از خطرات شناخته شده و بعضا ناشناخته این محصولات تا حد ممکن جلوگیری کنند.