بیماری های دریچهای قلب: درمان، علائم و علت آن
آشنایی با دریچه های قلب
قلب دارای چهار حفره و چهار دریچه است. این حفره‌ها شامل:
- دهلیز راست
- دهلیز چپ
- بطن راست
- بطن چپ
دریچه‌ها شامل موارد زیر هستند:
- دریچه میترال که دریچه دو لَتی نیز نامیده میشود و اجازه می‌دهد خون از دهلیز چپ به بطن چپ جریان یابد.
- دریچه سه لتی اجازه می‌دهد تا خون از دهلیز راست به بطن راست جریان یابد.
- دریچه آئورت اجازه می‌دهد تا خون از بطن چپ به شریان (سرخرگ) آئورت جریان یابد.
- دریچه ریوی اجازه می‌دهد تا خون از بطن راست به شریان ریوی جریان یابد.
باز و بسته شدن دریچه‌ها، جریان خون را کنترل یا تنظیم می‌کند.
سه دریچه از دریچه‌های قلب، سه لَت یا فِلَپ (flap) دارند و فقط دریچه میترال است که دو لَت دارد. هماهنگی باز و بسته شدن این لت‌ها کمک می‌کند تا خون از دهلیزها به بطن‌ها و از بطن‌ها به عروق متصل به آن‌ها جریان یابد. دریچه‌های بیمار ممکن است به‌طور کامل باز و بسته نشوند.
هر یک از دریچه‌های قلب می‌تواند دچار بیماری شود، اما معمولاً دریچه آئورت بیشتر تحت تأثیر این عارضه قرار می‌گیرد.
ممکن است دریچه‌های بیمار درجایی که به‌طور کامل بسته نمی‌شوند، نشتی پیدا کنند. به این حالت رگورژیتاسیون (برگشت خون) گفته میشود. اگر این حالت اتفاق بیفتد، خون به حفره‌ای (دهلیز یا بطن) که از آن خارج شده، بازمی‌گردد و قلب نمی‌تواند خون کافی را پمپاژ کند.
نوع شایع دیگری از بیماری‌های دریچهای قلب زمانی اتفاق می‌افتد که دهانه دریچه باریک و سفت است و دریچه قادر به باز شدن کامل در هنگام عبور خون نیست. این حالت تنگی دریچه نامیده میشود.
گاهی اوقات ممکن است دریچه فاقد یکی از لت‌ها باشد که معمولاً این حالت بیشتر در دریچه آئورت اتفاق می‌افتد که به آن دریچه آئورت دو لَتی گفته میشود.
بیماری دریچهای باعث میشود قلب نتواند به‌طور مؤثر خون را در سراسر بدن پمپاژ کند و نیاز است برای پمپاژ خون سخت‌تر کار کند. این موضوع می‌تواند منجر به نارسایی قلبی، ایست ناگهانی قلب و مرگ شود.
حقایقی در مورد بیماری دریچهای قلب
بیماری دریچهای قلب در افراد مسن شایع‌تر است.
- روماتیسم قلبی معمولاً دریچه‌های میترال یا آئورت را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است هر دریچهای تحت تأثیر این بیماری قرار گیرد و گاهی ممکن است بیش از یک دریچه درگیر شود.
- دریچه آئورت دو لَتی در مردان شایع‌تر است.
- مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های دریچهای قلب بیشتر به دلیل بیماری دریچه آئورت است.
علت بیماری دریچهای قلب چیست؟
علل مختلفی برای این بیماری وجود دارد که ازجمله می‌توان به اختلالات مادرزادی، عفونت‌ها، اختلالات دژنراتیو (تخریب دریچه با افزایش سن) و سایر بیماری‌های قلبی اشاره کرد:
- روماتیسم قلبی: این بیماری ممکن است در صورت عدم درمان مناسب گلودرد استرپتوکوکی رخ دهد. استرپتوکوک نوعی باکتری است که درمان آن به کمک آنتی‌بیوتیک انجام میشود. این عفونت می‌تواند باعث ایجاد جوشگاه (اِسکار) در دریچه قلب شود. این بیماری شایع‌ترین علت بیماری دریچهای در سراسر جهان است.
- اندوکاردیت: به معنی عفونت پوشش داخلی قلب است که معمولاً به دلیل عفونت شدید خون ایجاد میشود. عفونت می‌تواند روی دریچه‌های قلب بنشیند و به لت‌ها آسیب برساند. تزریق وریدی داروها یا مواد مخدر نیز می‌تواند منجر به اندوکاردیت و درنتیجه بیماری دریچه قلب شود.
- بیماری مادرزادی دریچه قلب: شایع‌ترین شکل این اختلال، دریچه آئورت دو لَتی است.
- سایر بیماری‌های قلبی شامل:
نارسایی قلبی، نارسایی قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که قلب نتواند خون و اکسیژن کافی را برای تأمین نیاز سایر اندام‌های بدن پمپاژ کند.
آترواسکلروز آئورت، در محل اتصال آئورت به قلب، آترواسکلروز به تجمع پلاک در داخل رگ اشاره دارد. پلاک از چربی، کلسیم و کلسترول تشکیل شده است.
فشارخون بالا
حمله قلبی، می‌تواند به عضلات کنترل‌کننده‌ی باز و بسته شدن دریچه آسیب برساند.
- علل دیگر:
بیماری‌های خود ایمنی، مانند لوپوس. لوپوس یک بیماری خودایمنی مزمن است که می‌تواند باعث التهاب و درد در قسمت‌های مختلف بدن مانند پوست، مفاصل، کلیه‌ها و قلب شود. بیماری خودایمنی اختلالی است که در آن سیستم ایمنی بدن، که معمولا با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به‌اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند.
سندرم مارفان. بیماری بافت همبند که می‌تواند دریچه‌های قلب را تحت تأثیر قرار دهد.
افزایش سن. روند پیری می‌تواند باعث ایجاد رسوبات کلسیم در دریچه‌های قلب و سفت یا ضخیم شدن و درنتیجه کاهش کارایی آن‌ها شود.
علائم بیماری دریچه قلب چیست؟
بیماری دریچه قلب می‌تواند به‌سرعت یا در طی یک دوره طولانی ایجاد شود. در بیماری با پیشرفت آهسته، ممکن است تا زمانی که وضعیت کاملاً پیشرفت نکرده باشد، فرد هیچ علامتی را تجربه نکند. درصورتی‌که بیماری به‌طور ناگهانی ایجاد شود، ممکن است علائم زیر بروز یابند:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خستگی
- سرگیجه یا غش
- تب
- افزایش وزن سریع
- ضربان قلب نامنظم (انواع آریتمی)
بیماری دریچهای قلب چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک ممکن است هنگام گوش دادن به قلب ما، صدایی غیرمعمول بشنود. بسته به محل و کیفیت شنیدن این صدا، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کدام دریچه تحت تأثیر قرار گرفته است و چه نوع مشکلی دارد.
ممکن است پزشک برای تشخیص از اکوکاردیوگرافی نیز استفاده کند. در این بررسی، از امواج صوتی برای ایجاد تصویری متحرک از دریچه‌ها و بررسی عملکرد آن‌ها استفاده میشود.
این بیماری چگونه درمان میشود؟
اگر بیماری چندان شدید نباشد، ممکن است تجویز دارو به مدیریت و کنترل علائم کمک کند. اگر بیماری دریچه، جدی‌تر باشد و علائم شدیدتری ایجاد کند، ممکن است جراحی توصیه شود. نوع جراحی به دریچه‌ی درگیر و علت بیماری بستگی دارد.
در برخی شرایط، تعویض دریچه ضرورت پیدا می‌کند.
اگر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌ها و اختلالات دریچه قلب هستید یا علائم اولیه این بیماری‌ها را در خود مشاهده می‌کنید، بهتر است سریع‌تر تحت نظر یک متخصص قلب و عروق مانند دکتر سهرابی قرار بگیرید.